Ώδινεν όρος και έτεκεν μυν

Η Σύνοδος Κορυφής διαφημιζόταν ως η Τελική Λύση, η στιγμή που, επί τέλους, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μας θα κατάφερναν να προσπεράσουν τις εξελίξεις, να βγουν μπροστά από την καταστροφική δυναμική της Κρίσης και να συμφωνήσουν σε ένα ολοκληρωμένο πακέτο μέτρων και θεσμικών παρεμβάσεων που θα έπλητταν καίρια και αποτελεσματικά την Κρίση της Ευρωζώνης. Ή, τουλάχιστον, ότι θα έκαναν αποφασιστικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση τα οποία, κατόπιν, θα συμπλήρωναν με επί πλέον κινήσεις έως τα τέλη Μαρτίου. Αντ' αυτού, δύο πράγματα προέκυψαν:

• Ένας ακόμα θρίαμβος του Τέρατος της Κρίσης επί των ευρωπαϊκών κοινωνιών.
• Μία μεγάλη ήττα της όλο και ισχνότερης ελληνικής δημοσιογραφίας.

Η Κρίση σιγοβράζει. Παίρνει νέες μορφές κάθε μέρα. Στην κρίση του τραπεζικού συστήματος (όπου και ξεκίνησε), πρώτα προστέθηκε η κρίση του δημόσιου χρέους και τώρα εμφανίζεται στο ορίζοντα μία νέα απειλή: εκείνη του γερμανικού πληθωρισμού. Φανταστείτε τι θα γίνει στην ήδη ευάλωτη ευρωζώνη όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ενδώσει στις γερμανικές πιέσεις για αύξηση των επιτοκίων της ευρωζώνης ώστε να συγκρατηθεί ο γερμανικός πληθωρισμός. Εδώ τώρα, αν και έχουμε τα χαμηλότερα επιτόκια της ιστορίας μας, η Ευρωπαϊκή περιφέρεια είναι ουσιαστικά πτωχευμένη λόγω ανικανότητας να πληρώσει τοκοχρεολύσια. Αν ανέβουν τα επιτόκια, η κρίση χρέους θα βαθύνει, αυτό θα επιταχύνει κι άλλο την τραπεζική κρίση - ο φαύλος κύκλος φαυλότερος και πιο επικίνδυνος από ποτέ.

Με αυτά τα απλά, αδιαμφισβήτητα, δεδομένα, είναι πασιφανές ότι το μόνο που δεν έχει η ευρωζώνη είναι την πολυτέλεια να σπαταλά πολύτιμο χρόνο σε δίχως αποτέλεσμα Συνόδους. Μήπως όμως παραείμαι απαισιόδοξος; Μήπως υπήρξε αποτέλεσμα αλλά απλά δεν έχει διαφανεί ακόμα; Μακάρι φίλες και φίλοι. Μακάρι. Όμως, δυστυχώς, αποτέλεσμα δεν υπήρξε. Ούτε ένα βήμα προς μία Τελική Λύση, προς ένα Συνολικό Πακέτο Αποτελεσματικών Μέτρων, δεν έγινε.

Ας αναλογιστούμε την πεμπτουσία των συζητήσεων που διεξήχθησαν στις Βρυξέλλες: Η μόνη κουβέντα για το δια ταύτα του προβλήματος (για την Κρίση) αφορούσε την οικονομική ενίσχυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Τι ακριβώς ήταν το ζητούμενο; Το αν θα αυξηθεί η δυνατότητά του να δανείζει από τα €250 δις στα €440 δις.

Βλέπετε, όταν στήθηκε το EFSF τον περασμένο Μάη, του δόθηκε η δυνατότητα να δανείζεται εκ μέρους της ευρωζώνης, εκδίδοντας δικά του ευρωομόλογα, €440 δις. Επειδή όμως τα ευρωομόλογα αυτά είχαν την δομή των τοξικών ομολόγων, για να μην αγωνιούν οι δανειστές του EFSF (δηλαδή οι αγοραστές των τοξικών του ευρωομολόγων), το EFSF δεν τολμά να δανείζει πάνω από €1,13 για κάθε €2 που δανείζεται εκείνο! Πρόκειται για τρέλα. Φανταστείτε να θέλατε να δανείσετε στα παιδιά σας ένα ποσό για να αγοράσουν σπίτι και να έπρεπε να δανειστείτε €440.000 ώστε να τους δανείσετε (με την σειρά σας) €250.000.

Το μόνο λοιπόν θέμα σχετικό με την αντιμετώπιση της σημερινής Κρίσης το οποίο τέθηκε επί τάπητος ήταν αν η Γερμανία θα συναινέσει στην αύξηση της δανειοληπτικής ικανότητας του EFSF ώστε να μπορεί να δανείζει ολόκληρο το ποσόν των €440 δις για το οποίο είχε στηθεί. Πρόκειται για μια ήσσονος σημασίας ρύθμιση. Γιατί ήσσονος σημασίας; Επειδή, παρόλο που κακό δεν θα έκανε, δεν θα έλυνε το πρόβλημα. Το πρόβλημα της ευρωζώνης, σε αριθμούς, ανέρχεται σε €3 τρις δημόσιου χρέους και τραπεζικών ζημιών που δεν μπορούν να αποπληρωθούν. Τόσο απλά. Τα €440 δις του ESFS μπορεί να είναι προτιμότερα από τα €250 δις αλλά απλά δεν αρκούν.

Εκεί που η κα Μέρκελ έχει δίκιο είναι ότι είναι απαράδεκτο ο Γερμανός φορολογούμενος να πρέπει να εγγυηθεί τόσα χρήματα σε ένα σαθρά δομημένο, αναποτελεσματικό, EFSF. Η προφανής λύση θα ήταν μια αναδιάρθρωση του συνολικού χρέους με τον συμψηφισμό δημόσιου χρέους και τραπεζικών ζημιών (βλ. το πρώτο μέρος της πρότασης που έχουμε καταθέσει εδώ και μήνες) και, κατόπιν, η αποπληρωμή του νόμιμου κατά Μάαστριχτ μέρους του χρέους κάθε χώρας με επιτόκια που θα εξασφαλίσει εκ μέρους όλων μας, στις διεθνείς χρηματαγορές, η ΕΚΤ (το δεύτερο μέρος της πρότασης). Δυστυχώς, η κα Μέρκελ χάνει το δίκιο της αρνούμενη οποιαδήποτε συζήτηση μιας τέτοιας ορθολογικής προσέγγισης για λόγους που θέτουν εύλογα ερωτήματα όσον αφορά την ίδια την ιδέα μιας Ενωμένης Ευρώπης.

Αυτό ήταν λοιπόν το μοναδικό προς συζήτηση μέτρο που έχει την οποιαδήποτε σχέση με την Κρίση: Μια μικρή, σχετικά ασήμαντη, αύξηση των πόρων του EFSF. Ήταν η μόνη 'υποχώρηση' που ήταν διατεθειμένη να συζητήσει η κα Μέρκελ στην Σύνοδο. Το φύλλο συκής πίσω από το οποίο οι ηγέτες μας θα έκρυβαν την γύμνια τους βγαίνοντας από την Σύνοδο. Κι όμως. Ούτε σε αυτό συμφώνησαν. Ακόμα και αυτό το ελάχιστο αποδείχθηκε μέγιστο εμπόδιο. Αντ' αυτού, οι ηγέτες μας αναλώθηκαν σε μια συζήτηση άνευ ουσίας για ένα ανούσιο κατ' όνομα Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας.

Τι είναι αυτό το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας; Τίποτα άλλο από ένα συμβολικό λάφυρο που ζητεί το μικρό κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών για να παραμείνουν στην κυβέρνηση της κας Μέρκελ και να μην την ανατρέψουν. Δεν αξίζει καν συζήτηση περί αυτού. Τι σχέση έχει το όριο ηλικίας των συνταξιούχων στην Γαλλία, ο τρόπος που υπολογίζονται οι αυξήσεις των μισθών στο Βέλγιο, και ο φόρος επιχειρήσεων στην Ιρλανδία με την παρούσα Κρίση; Απολύτως καμία! Ακόμα και να συμφωνούσαμε με την κα Μέρκελ ότι η ανταγωνιστικότητα της ευρωζώνης θα εκτοξευόταν στα ύψη αν αποδεχόμασταν όλοι το προτεινόμενο Σύμφωνο, αυτή η βελτίωση έχει την ίδια σχέση με την καταπολέμηση της Κρίσης που θα είχε η βελτίωση της αποδοτικότητας των μηχανών του Τιτανικού λίγο πριν την μοιραία συνάντησή του με το παγόβουνο: Καμία!

Συμπερασματικά λοιπόν, οι ηγέτες μας πήγαν στην Σύνοδο για να πείσουν την κα Μέρκελ μπας και αποδεχθεί μια έστω και επουσιώδη βελτίωση στα οικονομικά του προβληματικού EFSF, του μοναδικού θεσμικού μέσου καταπολέμησης της Κρίσης. Για αντάλλαγμα ήταν διατεθειμένοι να υποστούν το κήρυγμα της περί ανταγωνιστικότητας και να συζητήσουν, προσποιούμενοι ότι πρόκειται για πρόοδο, το εκτός θέματος (και αμφίβολης ουσίας) Σύμφωνο. Μια αγγαρεία που ήταν διατεθειμένοι να υποστούν μόνο και μόνο για να της προσφέρουν κάτι που θα μπορούσε μετά εκείνη να κομίσει το Βερολίνο ως απόδειξη ότι απέσπασε θρίαμβο με αντάλλαγμα την μικρή ενίσχυση του EFSF.

Και πως έφυγαν; Χωρίς την ενίσχυση του EFSF και με το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας να έχει διχάσει την ΕΕ περισσότερο από ποτέ. Μεγαλύτερη αποτυχία από αυτήν μια Σύνοδος Κορυφής δεν μπορεί να πετύχει. Θα μου πείτε: Και τι έγινε; Ένα χρόνο τώρα από Σύνοδο σε Σύνοδο επιτυγχάνουμε την μία αποτυχία μετά την άλλη. Σωστά. Όμως, να σας θυμίσω ότι τις τελευταίες εβδομάδες οι αγορές είχαν ηρεμήσει. Είχαν πειστεί ότι η ΕΕ θα προέβαινε, για πρώτη φορά, σε συγκεκριμένα βήματα προς την Τελική Λύση. Προσδοκούσαν από την Σύνοδο που πέρασε τις κατευθυντήριες γραμμές για μια γενικευμένη, θεσμική έφοδο στα αίτια της Κρίσης. Αντ' αυτού, σκορποχώρι. Κι εδώ έγκειται η τραγωδία: Όσο πιο πολλά υπόσχεσαι στις αγορές, και όσο πιο πιστευτός γίνεσαι, τόσο πιο πολύ εκείνες σε τιμωρούν όταν τις απογοητεύεις!

Τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, οι αγορές πράγματι θα τιμωρήσουν την Ευρωπαϊκή ηγεσία. Εκείνη, με τον γνωστό άγαρμπο τρόπο της, τελικά θα συμφωνήσει στην μικρή ενίσχυση του EFSF που δεν συμφώνησε χτες. Πολύ κακό για πολύ λίγα χειροπιαστά αποτελέσματα. Το μεγάλο θύμα της υπόθεσης; Η προοπτική αποτελεσματικής υπέρβασης της Κρίσης η οποία βρίσκεται ακόμα πέρα από τον ορατό ορίζοντας. (Την τύχη του Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας θα μου επιτρέψετε να μην την συζητήσω, μιας και θεωρώ ότι είναι και θα παραμείνει άνευ ουσίας - τουλάχιστον όσον αφορά την Κρίση.)

Κλείνω με τα της απαράμιλλης ελληνικής δημοσιογραφίας. Με την λήξη της Συνόδου, η Financial Times εμφανίστηκε με κεντρικούς τίτλους όπως: "Το Παρίσι και το Βερολίνο απέτυχαν να συμφωνήσουν ως προς την μεταρρύθμιση της ΕΕ", ή "Ρωγμές στο Γαλλο-γερμανικό Σχέδιο για την Ευρωζώνη". Την ίδια ώρα η Guardian αναφερόταν στην απόρριψη της Γερμανικής στάσης από το Βέλγιο και η Frankfurter Allgemeine σκιαγραφούσε την αντιπαλότητα που δημιούργησαν οι προτάσεις της κας Μέρκελ στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στο μεταξύ, τα δικά μας μέσα ενημέρωσης φαίνεται ότι παρακολούθησαν κάποια εναλλακτική Σύνοδο Κορυφής στην οποία μάλιστα επετεύχθη "Υιοθέτηση λύσης - πακέτου για την κρίση χρέους στην ευρωζώνη" ή, ακόμα πιο αισιόδοξα, συμφωνήθηκε "Λύση πακέτο για την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη", ή "Κοντά σε μια συμφωνία για τη υιοθέτηση συνολικής λύσης στην κρίση χρέους στην ευρωζώνη"...

Είναι αλήθεια ότι η κυβέρνηση εδώ και εβδομάδες άφηνε να εννοηθεί ότι η λύση βρίσκεται προ των πυλών. Κύκλοι της Πλατείας Συντάγματος διαβεβαίωναν δημοσιογράφους και μη ότι η χτεσινή Σύνοδος θα ήταν η αρχή του τέλους των προβλημάτων μας. Αναρωτιέμαι: Τόσο πολύ επικράτησαν οι φρούδες ελπίδες επί της κριτικής ικανότητας της δημοσιογραφίας μας; Ή μήπως η αποψίλωση του κλάδου, λόγω της Κρίσης, έχει οδηγήσει την δημοσιογραφία μας σε μια απλή αναπαραγωγή της επίσημης προπαγάνδας;

ΠΗΓΗ: protagon